Η ευφυΐα είναι ένα στοιχείο… γοητευτικό. Γι’ αυτό και ένας φανταστικός χαρακτήρας, προικισμένος με το χάρισμα της ευφυΐας, κι αν δεν υφίσταται εκτός του βιβλίου ή της οθόνης, αρέσει και ελκύει τόσο πολύ το κοινό που του προκαλεί μια κατάσταση σιωπηλού θαυμασμού ή παραληρήματος. Και δεν θα μπορούσε άλλος να χρησιμοποιεί σε τέτοιο βαθμό το μυαλό και τη σκέψη του ώστε να ανταποκριθεί στον ρόλο του, παρά ο μυθικός Ηρακλής Πουαρώ. Ο βελγικής καταγωγής συνταξιούχος ντεντέκτιβ των αστυνομικών μυθιστορημάτων της Αγκάθα Κρίστι, συγκεντρώνει όλα εκείνα τα γνωρίσματα που τον καθιστούν ιδιαίτερα επιτυχημένο στο είδος του.

Εικόνα 1: Το μυθιστόρημα «Death in the Clouds» της Αγκάθα Κρίστι. Εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1957.

Το πιο βασικό σε αυτόν είναι η φιλοσοφία του: πιστεύει πως αν κανείς χρησιμοποιήσει τη μικρή φαιά ουσία του καθισμένος σε μια πολυθρόνα, η υπόθεση μπορεί να λυθεί. Γιατί μονάχα με τη δύναμη του μυαλού γίνονται οι κατάλληλες διασυνδέσεις κι επέρχεται η επίλυση του εγκλήματος. Έτσι, δεν δίνει σημασία σε ό,τι θα αποτελούσε ένδειξη για οποιονδήποτε συνηθισμένο αστυνόμο ή ντεντέκτιβ, όπως δακτυλικά αποτυπώματα και άλλα κοινότοπα που ερευνώνται στην πλειοψηφία των αστυνομικών υποθέσεων. Αντιθέτως, την προσοχή του μαγνητίζουν όσα διαισθάνεται πως δεν ταιριάζουν με το όλο σκηνικό του εγκλήματος και φυσικά οι μικρές κι ασήμαντες –για τους υπόλοιπους– λεπτομέρειες. Πάντοτε, λοιπόν, δείχνει σκεπτικός τη στιγμή που ανακαλύπτει ή απλώς περιεργάζεται τα στοιχεία εκείνα που κάθε άλλος επαγγελματίας προσπερνά, και ταυτόχρονα αναρωτιέται βουβά ποια κομμάτια του παζλ αποτελούν. Ο περίγυρός του, δε, στέκεται πάντα απορημένος, καθώς αδυνατεί να μαντέψει τι είδους διεργασίες λαμβάνουν χώρα στο μυαλό του Πουαρώ.

Μέθοδός του είναι να συζητά φιλικά με όσους σχετίζονται με το θύμα, ώστε μέσα από τη συνομιλία, να ξεσκεπάσει κάθε κρυφή επιθυμία, κάθε ασυνείδητη σκέψη, κάθε συγκαλυμμένο κίνητρο. Ο Πουαρώ έχει τόσο ευγενικούς και λεπτούς τρόπους, που δύσκολα κανείς αρνείται να συζητήσει μαζί του. Σέβεται ακόμη και τον δολοφόνο, τη στιγμή που τον κατονομάζει με θεατρικό τρόπο μπροστά στους υπόλοιπους χαρακτήρες. Παρά ταύτα, δεν είναι λίγες οι φορές που, προσπαθώντας να αποσπάσει τις πληροφορίες που πρέπει, γίνεται κάπως ενοχλητικός! Η μυστικότητα, οι αλλόκοτες ερωτήσεις και οι παράξενες απαιτήσεις του προς επίλυση της υπόθεσης είναι συμπεριφορές που δημιουργούν ορισμένες φορές εκνευρισμό στους υπόλοιπους χαρακτήρες.

Οπωσδήποτε πρέπει να αναφέρουμε πως ο Ηρακλής Πουαρώ –δικαίως ίσως– εκδηλώνει ολίγον ναρκισσιστικές συμπεριφορές, αφού ακόμη και ο ίδιος…θαυμάζει τις μεθόδους του! Κομπάζει αυτοαποκαλούμενος ως «ο πιο διάσημος ντεντέκτιβ» και είναι για εκείνον εκ των προτέρων βέβαιο πως θα εξιχνιάσει το μυστήριο. Ξεχωρίζει, βεβαίως, το κλείσιμο κάθε υπόθεσης, καθώς ο ντεντέκτιβ μας έχοντας συγκεντρώσει όλους μαζί τους χαρακτήρες, τούς αφηγείται (με έναν τόσα δα τόνο αυταρέσκειας) επακριβώς και με χρονική αλληλουχία τα βήματα που ακολούθησε, ώστε να ανακαλύψει το, σχεδόν τέλειο, έγκλημα.

Το κοινό του, όμως, αγαπά ιδιαίτερα και όλες εκείνες τις μικρές λεπτομέρειες οι οποίες κάνουν αξιαγάπητη τη φιγούρα του Βέλγου ντεντέκτιβ. Η συμμετρία, η τάξη, η καθαριότητα, το καλό φαγητό και το ζεστό τσάι είναι εκ των ων ουκ άνευ για τον Πουαρώ. Έπειτα, το κομψό ντύσιμο, τα λουστρίνι, πάντα γυαλισμένα, παπούτσια του, το γατίσιο και στις μύτες περπάτημα, και βέβαια το κερωμένο μουστάκι είναι οι συνισταμένες που συγκροτούν, θα μπορούσε κανείς να πει, έναν τύπο κάπως αλλόκοτο και κωμικό. Και οι ιδιαιτερότητές του δεν σταματούν εδώ…

Συχνά, ο Πουαρώ εκνευρίζεται φανερά, όταν κάποιος θεωρεί δεδομένη τη γαλλική του καταγωγή. Πρόκειται για εσφαλμένο συμπέρασμα στο οποίο οδηγούν οι προσφωνήσεις, οι μονολεκτικές απαντήσεις ή οι φράσεις ευγενείας που χρησιμοποιεί στα γαλλικά. Με σθένος, τότε, και σουφρώνοντας τα φρύδια του, δηλώνει πως είναι Βέλγος! Μοναδική ιδιοσυγκρασία φανερώνει, τέλος, η όχι σπάνια αποστασιοποίηση του Πουαρώ από τον εαυτό του, εφόσον αναφέρεται στον ίδιο χρησιμοποιώντας γ’ ενικό πρόσωπο, καθόλου συχνή πρακτική για τον οποιονδήποτε, όταν μιλά για τον εαυτό του (1).

Εικόνα 2: Στιγμιότυπο από τη σειρά «Οι Περιπέτειες του Ηρακλή Πουαρώ». Αριστερά ο David Suchet ως Ηρακλής Πουαρώ και δεξιά ο Philip Jackson ως Επιθεωρητής Τζαπ

Δεν θα μπορούσε ένας τόσο λεπτοδουλεμένος χαρακτήρας να μην έχει αποτελέσει πόλο έλξης και πρόκληση για σκηνοθέτες τηλεοπτικών προγραμμάτων, ταινιών ή θεατρικών παραστάσεων. Έτσι, πλήθος παραγωγών έχει επενδύσει στη μοναδικότητα του κοφτερού μυαλού του Πουαρώ. Ξεχωρίζει, ενδεχομένως, η μακροχρόνια τηλεοπτική σειρά «Οι Περιπέτειες του Ηρακλή Πουαρώ» που προβάλλεται στην ΕΡΤ1. Τα φυσικά και βουκολικά τοπία, οι γραφικοί δρόμοι των χωριών της Αγγλίας, τα καταπληκτικά κοστούμια, η μουσική που δημιουργεί την κατάλληλη αγωνία και ξετυλίγει την ιστορία, συνθέτουν το μωσαϊκό της δράσης και του μυστηρίου μέσα σε μια επαρχιακή ατμόσφαιρα. Και φυσικά ο υπέροχος David Suchet, που υποδύεται τον Ηρακλή Πουαρώ, τον αποδίδει, νομίζω, όπως όλοι τον έχουμε φανταστεί.

Μάλιστα, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του τελευταίου επεισοδίου της σειράς, ο Suchet εξέφρασε τη λύπη του για το αντίο στον Πουαρώ, ο οποίος αφήνει την τελευταία του πνοή, λέγοντας: «Ο θάνατος του Πουαρώ ήταν το τέλος ενός μακρινού ταξιδιού για μένα. Το μόνο που ήθελα πάντα ήταν να παίξω τον αληθινό Πουαρώ της Αγκάθα […] ήταν τόσο αληθινός για μένα, όσο ήταν και για εκείνη: ένας μεγάλος ντετέκτιβ, ένας αξιόλογος άνθρωπος, αν και ίσως λίγο ενοχλητικός. Αναπολώ τα τελευταία λόγια του Πουαρώ στη σκηνή πριν πεθάνει […] Του έλεγα αντίο και το ένιωθα με όλη μου την καρδιά» (2).

Προσωπικότητα χαρισματική αλλά και ιδιόρρυθμη –όπως εξάλλου και κάθε μεγάλο πνεύμα– , ο Ηρακλής Πουαρώ παραμένει μια μεγαλειώδης σύλληψη της Αγγλίδας συγγραφέως, ένας ντεντέκτιβ παγκόσμιου βεληνεκούς.

Πηγές-Παραπομπές:

1: Η συγκεκριμένη πρακτική είναι ιδιαίτερα εμφανής στην τηλεοπτική εκδοχή του Πουαρώ στη σειρά «Οι Περιπέτειες του Ηρακλή Πουαρώ».

2:https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%97%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%BB%CE%AE%CF%82_%CE%A0%CE%BF%CF%85%CE%B1%CF%81%CF%8C

Πηγές Εικόνων:

Εικόνα 1:

https://pixabay.com/el/illustrations/%CE%B7%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%BB%CE%AE%CF%82-%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%B1%CF%81%CF%8C-%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B8%CE%BC%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%AC%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%B9-1986535/

Εικόνα 2: https://www.flickr.com/photos/cschack/14679925594/

Εικόνα 3: https://www.flickr.com/photos/elena-lu/3900175537