«Σήμερα, αν θέλουμε να αποφύγουμε την δική μας πτώση, πρέπει να δεσμευτούμε και πάλι για αυτό το πνεύμα. Πρέπει να φέρει ένα νέο θαύμα, ένα ακόμη μεγαλύτερο θαύμα από το πρώτο. Το πνεύμα δεν είναι νεκρό. Ζει μεμονωμένα. Έχει ξεπεράσει την δυσκολία της ύπαρξης σε έναν κόσμο από αρμονία με τον ηθικό του χαρακτήρα. Έχει συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορεί να βρει άλλο σπίτι εκτός από την βασική φύση του ανθρώπου.»

Ο Άλμπερτ Σβάιτσερ, γεννημένος το 1875 στην Αλσατία – Λωρραίνης, ήταν θεολόγος, φιλόσοφος, μουσικολόγος, ιατρός και ιεραπόστολος. Απέκτησε παγκόσμια αναγνωρισιμότητα όταν του απονεμήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης το 1952 για την κοσμοθεωρία του, η οποία βασιζόταν στην ιδέα του περί «σεβασμού της ζωής» (“Ehrfurcht vor dem Leben”). Ήταν της άποψης πως ο Δυτικός πολιτισμός βρισκόταν σε παρακμή εξαιτίας της σταδιακής εγκατάλειψης των ηθικών του θεμελίων.

Το 1893, ήταν η χρονιά που έλαβε το απολυτήριό του από την δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Κατόπιν πήγε στο Παρίσι για να μελετήσει φιλοσοφία και μουσική, προτού επιστρέψει στη γενέτειρα του, Αλσατία, για να μελετήσει θεολογία στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου. Το 1899 χρίστηκε πάστορας, ενώ σε ηλικία 30 ετών έδωσε το παρόν στο κάλεσμα της «Ένωσης Ευαγγελικών αποστολών από το Παρίσι», που έψαχνε για ιατρό. Σ’ αυτό το σημείο άρχισε τις ιατρικές σπουδές του: έφυγε από την Αλσατία για την Γκαμπόν (που εκείνη την εποχή ήταν Γαλλική αποικία στην Αφρική).

Ο Σβάιτσερ αφιέρωσε τη ζωή του (όπως επίσης και η σύζυγός του, νοσοκόμα Έλεν Μπρεσλάου) στη μελέτη της νοσολογίας των τροπικών νόσων. Το ζεύγος εγκαταστάθηκε στο Λαμπαρενέ της Γκαμπόν, όπου ίδρυσε νοσοκομείο για τις τροπικές νόσους. Ο Άλμπερτ Σβάιτσερ αναδείχθηκε “μέσα στον θλιβερό αυτόν κόσμο ένας μεγάλος άνθρωπος”, σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό του Άλμπερτ Αϊνστάιν.

«Αυτό που ονομάζουμε αγάπη, είναι στην ουσία ο σεβασμός της ζωής. Όλες οι αξίες, υλικές και πνευματικές, παραμένουν αξίες στο μέτρο όπου υπηρετούν την διατήρηση και την ανάπτυξη της ζωής στον υψηλότερο δυνατό βαθμό. Με αυτές τις απαιτήσεις και με αυτή την προέκταση, η ηθική δεν έχει όρια…». Με λίγα λόγια, κριτήριο και κινητήριος δύναμη του Άλμπερτ Σβάιτσερ ήταν η απόλυτη ηθική.

Αυτό που προκαλεί εντύπωση στην συγκεκριμένη προσωπικότητα, εκτός από την πολυσχιδή του φύση και το τεράστιο ανθρωπιστικό του έργο, είναι η πίστη που είχε στην εξέλιξη και την πνευματική τελειοποίηση της ανθρώπινης φύσης. Ο Άλμπερτ Σβάιτσερ είχε την βαθιά πεποίθηση ότι όλοι οι άνθρωποι, ακόμη και οι πρωτόγονοι και οι ημιμαθείς, είναι ως όντα ικανά για συμπόνια, ικανά να αναπτύξουν ένα ανθρωπιστικό πνεύμα. Θεωρούσε ότι το ανθρωπιστικό πνεύμα του καθενός κρύβεται μέσα του σαν σπίρτο, που είναι έτοιμο να ανάψει περιμένοντας μόνο μία σπίθα.

Ακούγεται τρομερά ρομαντική η παραπάνω θεωρία και για πολλούς ίσως και μη ρεαλιστική. Όμως είναι πραγματικότητα ότι όλοι οι άνθρωποι δυνητικά μπορούν να πράττουν ανθρωπιστικά, ακόμη και ο μεγαλύτερος βάρβαρος του κόσμου.  Αυτή η σπίθα, στην οποία αναφέρεται ο Σβάιτσερ, είναι το ερέθισμα που χρειάζεται κανείς για να «ξεθάψει» και να αναδείξει την ανθρώπινη πλευρά του. Άλλωστε, πολύ συχνά αποδεικνύεται ότι άνθρωποι που διαπράττουν μικρά ή μεγάλα εγκλήματα, έχουν στερηθεί ερεθίσματα απαραίτητα για την ομαλή ανάπτυξη της προσωπικότητας τους, κυρίως κατά την παιδική τους ηλικία.

Η προσωπικότητα καθενός από μας είναι σαν ένα χαλί που φτιάχνεται σιγά σιγά από πολλούς κόμπους. Ανάλογα με την πλέξη, σφιχτή ή χαλαρή, ο καθένας από μας αντιδρά στα διάφορα γεγονότα της ζωής του με διαφορετικό τρόπο. Όσο πιο ισχυρή η πλέξη, τόσο πιο ισχυρή η προσωπικότητα του καθενός και η ανθεκτικότητά του απέναντι στις δυσκολίες της ζωής. Όσο πιο ανθεκτικός και καρτερικός είναι ο άνθρωπος απέναντι στις πτώσεις του και στα διάφορα εμπόδια που τον προκαλούν να δοκιμαστεί, τόσο καλύτερα θα επικοινωνεί και θα συναναστρέφεται με τους γύρω του, χωρίς να φτάνει στην αντικοινωνικότητα και στα διάφορα επίπεδα από τα οποία αυτή αποτελείται -από το κλείσιμο ενός ατόμου στον εαυτό του έως την αντικοινωνική συμπεριφορά εις βάρος της ελευθερίας άλλων.

Ο Άλμπερτ Σβάιτσερ, για πολλούς οραματιστής και ιδεολόγος, αποτελεί τελικά μία πολύ σπουδαία προσωπικότητα. Ο άνθρωπος αυτός, πίστεψε στους άλλους ανθρώπους που τον περιέβαλλαν, είδε την προοπτική και την ομορφιά της ψυχής και του πνεύματός τους και θέλησε ο ίδιος να συνεισφέρει στην ανθρωπότητα, που τόσο εμπιστευόταν, μέσω του ιατρικού του έργου.

Μπορούμε, λοιπόν, να πούμε, ότι ο Άλμπερτ Σβάιτσερ υπήρξε πιστός φίλος του ανθρώπου. Από αυτές τις προσωπικότητες οφείλουμε κι εμείς να εμπνεόμαστε και να προσπαθούμε να αγγίξουμε με τη ζωή μας το μεγαλείο της ψυχής τους.