Υπάρχουν μέρες που νιώθεις πως όλα γύρω σου είναι μια ατελείωτη επανάληψη. Ξυπνάς, πας στη σχολή/δουλεύεις, γυρίζεις σπίτι, κοιμάσαι. Κι έπειτα, η επόμενη μέρα μοιάζει με την προηγούμενη, σαν να παίζεις σε μια ταινία που ξέρεις ήδη το σενάριο. Αν αυτό σου ακούγεται οικείο, τότε ίσως είσαι κι εσύ ένας μικρός Σίσυφος της σύγχρονης ζωής.

«Ποιος είναι ο Σίσυφος;» σας ακούω να ρωτάτε.

Σύμφωνα με την μυθολογία, ήταν ένας τύπος καταδικασμένος από τους θεούς να σπρώχνει έναν βράχο μέχρι την κορυφή ενός λόφου, μόνο για να τον βλέπει να κατρακυλά ξανά. Μια ατέρμονη, παράλογη πράξη. Κι όμως, ο φιλόσοφος Αλμπέρ Καμύ μας καλεί να δούμε τον Σίσυφο αλλιώς: όχι ως θύμα, αλλά ως ήρωα. Έναν άνθρωπο που, μέσα από τη διαδικασία, καταφέρνει να βρει νόημα στην ίδια την πράξη του.

Αν το σκεφτείς, η ρουτίνα μας δεν είναι τόσο διαφορετική. Εκεί ακριβώς κρύβεται η πρόκληση: πώς μπορούμε να δώσουμε νόημα σε μια επαναλαμβανόμενη ζωή;

“The mystery of human existence lies not in just staying alive, but in finding something to live for.”

Fyodor Dostoyevsky

Η ρουτίνα ως αποστολή

Για να γίνει πιο κατανοητό, ας πάρουμε για παράδειγμα τη Μαρία.

Η Μαρία είναι μια γυναίκα που εργάζεται ως νοσηλεύτρια. Κάθε μέρα, φροντίζει ασθενείς, καθαρίζει τραύματα, ακούει παράπονα. Για χρόνια αισθανόταν ότι η δουλειά της ήταν απλώς ένας κύκλος επανάληψης. Ώσπου, μια μέρα, παρατήρησε κάτι: κάθε μικρή πράξη της – από το να προσφέρει ένα ποτήρι νερό μέχρι να καθαρίσει ένα κρεβάτι – ήταν μια ευκαιρία να προσφέρει ανακούφιση. Η καθημερινότητά της δεν άλλαξε.

Άλλαξε, όμως, η ματιά της.

Αυτή είναι η δύναμη της νοηματοδότησης. Αντί να βλέπεις την εργασία σου ως μια ανούσια υποχρέωση, μπορείς να τη δεις ως μια αλυσίδα μικρών, σημαντικών στιγμών. Το νόημα πίσω από τις πράξεις σου δεν είναι υποχρεωτικό να ακολουθεί κάποια στενά όρια, αλλά είναι απαραίτητο να υπάρχει και να είναι συνειδητά επιλεγμένο από σένα.

Το παράλογο ως ευκαιρία  

Σύμφωνα με τον Καμύ, το παράλογο δεν είναι κάτι που πρέπει να νικήσουμε. Είναι μια πραγματικότητα που χρειάζεται να αποδεχτούμε. Όταν παραδεχτούμε ότι η ζωή δεν μας προσφέρει στο πιάτο πάντα μεγάλα νοήματα, τότε μπορούμε να αρχίσουμε να τα δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι.

Έχουμε μάθει να μετράμε τη ζωή μας με βάση τα αποτελέσματα. «Τι πέτυχα σήμερα;» «Τι ολοκλήρωσα;» Αλλά τι θα γινόταν αν, αντί να εστιάζουμε στον στόχο, επικεντρωνόμασταν στη διαδικασία;

Η καθημερινότητα είναι γεμάτη στιγμές που συχνά προσπερνάμε: ένα χαμόγελο, μια συζήτηση, μια δημιουργική ιδέα. Αυτές οι στιγμές είναι ο βράχος μας, ακόμα και αν δεν το καταλαβαίνουμε τη στιγμή που συμβαίνουν.

Και, όπως λέει ο Καμύ, μπορούμε να τις αγαπήσουμε.

Σαφώς, κάποιες μέρες θα φαίνονται χαμένες ή βαρετές. Δε θα σου πω ότι είναι απαραίτητες και πρέπει να τις επιθυμείς όπως τις «καλές», αλλά θα σου πω ότι έχουν μια επιπρόσθετη χρησιμότητα και σε οδηγούν σε μία σκέψη, που υπό άλλες προϋποθέσεις δεν θα έκανες.

Επανεξέταση του ρόλου σου. Ή αλλιώς, σκέψου τη μεγαλύτερη εικόνα.

Η ρουτίνα μπορεί να φαίνεται ανούσια, αλλά είναι συχνά μέρος ενός μεγαλύτερου σχεδίου. Αναρωτήσου πώς η καθημερινότητα σου επηρεάζει τους άλλους. Οι καθημερινές σου ενέργειες, κατά πάσα πιθανότητα, έχουν αντίκτυπο σε κάποια κοινωνική ομάδα ή/και επηρεάζουν και εσένα τον ίδιο. Τα δυο αυτά μπορεί να μην γίνονται ταυτόχρονα κάθε φορά ή εσύ να μην είσαι κάθε φορά σε θέση να τα αντιληφθείς. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αποτελούν μια πραγματικότητα, στην οποία ίσως εσύ είσαι ένας από αυτούς που ορίζουν τις συνθήκες. Αυτή η αλλαγή οπτικής μπορεί να σε γεμίσει με αίσθημα νοήματος.

Συμπέρασμα

Ο μύθος του Σίσυφου δεν είναι μια ιστορία καταδίκης. Είναι μια ιστορία θριάμβου. Δεν απαιτείται να αλλάξουμε τη ζωή μας για να νιώσουμε γεμάτοι. Μπορεί απλά να χρειάζεται να αλλάξουμε τη ματιά μας. 

Όλοι μας σπρώχνουμε τον δικό μας βράχο. Η επιλογή μας, όμως, δεν είναι αν θα συνεχίσουμε να τον σπρώχνουμε – αυτό είναι δεδομένο. Η επιλογή μας είναι πώς θα δούμε αυτή την πράξη: ως βάρος ή ως πρόκληση; 

Η ρουτίνα δεν είναι εχθρός. Είναι το πεδίο όπου χτίζεται το νόημα, αν είμαστε έτοιμοι να το δούμε. Όπως ο Σίσυφος βρίσκει χαρά στο να σπρώχνει τον βράχο του, έτσι κι εμείς μπορούμε να βρούμε χαρά στο να ζούμε την κάθε μας μέρα. Ίσως, η ζωή μπορεί να γίνει πιο ουσιαστική όταν σταματήσουμε να κυνηγάμε το νόημα και αρχίσουμε να το δημιουργούμε.

Πρέπει να φανταστούμε τον Σίσυφο ευτυχισμένο. Και γιατί όχι; Να φανταστούμε κι εμάς τους ίδιους λίγο πιο ευτυχισμένους.