Είτε το παραδεχόμαστε είτε όχι σε όλους μας αρέσει ως ένα βαθμό το κουτσομπολιό και το drama.
Αυτά μπορεί να αφορούν άτομα από τη σχολή που «έκαναν κάτι», ζευγάρια που είναι στα χωρίσματα, άτομα που μας στέλνουν μηνύματα ή οτιδήποτε άλλο αφορά την προσωπική μας ζωή, τους φίλους μας, ακόμα και ανθρώπους πρακτικά αγνώστους για εμάς.
Ο «σχολιασμός» αυτός, βέβαια, συνήθως ξεφεύγει από τα πλαίσια της απλής αναφοράς των γεγονότων και γίνεται μία ευκαιρία να κράξουμε.
Μάλιστα, συχνά, αφού συζητήσουμε για ώρες, τελειώνουμε τη κουβέντα με κάτι του στυλ: «αλλά ο καθένας ας κάνει ό,τι θέλει, εμάς δεν μας αφορά». Έτσι, μπορούμε να κοιμηθούμε ήσυχοι το βράδυ αφού είμαστε καλοί άνθρωποι που δεν μπλέκουμε με υποθέσεις άλλων.
«Κολλητός σου είναι ο άνθρωπος με τον οποίο μισείτε μαζί τα ίδια άτομα» είχα δει σε ένα post στο Instagram. Ας σκεφτούμε κι εμείς σε πόσες φιλίες μας έχουμε ως βασικότερο θέμα συζήτησης το κουτσομπολιό και την κατάκριση των άλλων.
Βέβαια, όταν δεν υπάρχει κάτι να δένει τους ανθρώπους, το πιο εύκολο είναι να αρχίσουν να μιλάνε για άλλα άτομα. Μας αρέσει, γιατί καλύπτει την ανάγκη μας για drama, μας κάνει να νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας αφού οι άλλοι είναι τόσο χειρότεροι από εμάς και παρέχει ένα κοινό θέμα συζήτησης με τον συνομιλητή μας, το οποίο, μάλιστα, έχει διαρκώς καινούριο περιεχόμενο.
Το ειρωνικό είναι ότι ταυτόχρονα συνηθίζουμε να λέμε απόψεις του στυλ: «ο καθένας είναι ελεύθερος να κάνει ό,τι θέλει, να μη σε νοιάζει εσένα» και «μην κρίνεις κανένα».
Εξαίρεση στον κανόνα αυτό αποτελούν συμπεριφορές οι οποίες «βλάπτουν εμάς ή άλλους ανθρώπους», όπως οι ίδιοι λέμε. Σε αυτές τις περιπτώσεις έχουμε το δικαίωμα να μιλήσουμε όσο άσχημα θέλουμε για τους άλλους, στολίζοντάς τους με όλων των ειδών τα «κολακευτικά» επίθετα.
Βρισκόμαστε λοιπόν σε ένα σταυροδρόμι υποκρισίας: από τη μία κατακρίνουμε καθημερινά τους άλλους και από την άλλη κραυγάζουμε ότι δεν πρέπει να κρίνουμε κανέναν ό,τι κι αν κάνει με τη ζωή του.
Ένα ερώτημα που δημιουργείται είναι το εξής: αφού υπάρχουν συμπεριφορές που είναι κατεξοχήν κακές και λανθασμένες, δεν έχουμε υποχρέωση να τις αναγνωρίζουμε και να τις κατακρίνουμε;
Αυτό είναι αλήθεια.
Έ, θα μου πείτε, τότε τι κάθεσαι και μας λες; Αυτό κάνουμε κι εμείς όταν σχολιάζουμε τους άλλους, κατηγορούμε τις κακές συμπεριφορές τους.
Αυτό όμως είναι ψέμα. Και εδώ ακριβώς έγκειται το σφάλμα που κάνουμε:
Δεν κατηγορούμε τα λάθη των άλλων αλλά κατακρίνουμε τα ΠΡΟΣΩΠΑ τους.
Και τι σημαίνει αυτό;
Έχει διαφορά να πεις «Ο Χ μου είπε ψέματα» και «Ο Χ είναι ψεύτης». Στην πρώτη περίπτωση κατακρίνεις την ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ. Στη δεύτερη κατακρίνεις το ΠΡΟΣΩΠΟ.
Και γιατί δεν πρέπει να κατακρίνουμε το πρόσωπο;
Γιατί δεν ξέρουμε τι έχει στην ψυχή του ο καθένας.
Όταν κάποιος σου μιλήσει με αγένεια, να μη σκεφτείς «τι κακός και αγενής άνθρωπος» (ή «τι μ******!»). Δεν ξέρεις αν αυτός είχε μία πολύ δύσκολη μέρα και παραφέρθηκε μία στιγμή μιλώντας απότομα. Ούτε ξέρεις κατά πόσο προσπαθεί καθημερινά να είναι πιο ευγενικός αλλά κάποιες φορές υποκύπτει στον πειρασμό. Ούτε γνωρίζεις αν αυτός ο άνθρωπος γύρισε το βράδυ σπίτι του και έκλαψε πικρά επειδή σου μίλησε άσχημα.
Δεν ξέρουμε τι έχει στην ψυχή του ο άνθρωπος. Δεν ξέρουμε τα βιώματά του, τον τρόπο που μεγάλωσε, τις σκέψεις του. Βλέπουμε την επιφάνεια, μία κακή συμπεριφορά, ένα λάθος, ένα ελάττωμα και κατακρίνουμε καθισμένοι στον ψηλό θρόνο του εγωισμού μας.
Μάλιστα, δεν κατακρίνουμε μόνο στο μυαλό μας τους άλλους, αλλά συνήθως θα μεταβιβάσουμε τη γνώμη μας και στους φίλους μας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο βάζουμε αγκάθια στις ψυχές τους απέναντι στα πρόσωπα που κρίνουμε. Ας σκεφτούμε πόσα άτομα αντιπαθούμε, ακόμα και αν δεν τα γνωρίζουμε καν, απλώς και μόνο επειδή μας έχουν πει άσχημα πράγματα οι φίλοι μας για αυτά.
Όταν έφεραν στον Ιησού μία γυναίκα που είχε απατήσει τον άντρα της και τον ρώτησαν αν πρέπει να την λιθοβολήσουν για το σφάλμα της, εκείνος απάντησε: «ο αναμάρτητος υμών πρώτος τον λίθον βαλέτω επ’ αυτήν» («όποιος από εσάς είναι αναμάρτητος, ας ρίξει πρώτος την πέτρα πάνω της»). (1)
Παρατίθεται και η σκηνή από την ταινία «Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ»:
Εμείς απ’ ότι φαίνεται θεωρούμε ότι είμαστε αναμάρτητοι.
Μιλάμε με τόση ευκολία για τα τους άλλους, σηκώνοντας επικριτικά το δάχτυλό μας και χαρακτηρίζοντάς τους. Αγενής, ψεύτης, ανώμαλος, φασίστας, χριστιανοταλιμπάν, αναρχοάπλυτος, σεξιστής, ρατσιστής, ομοφοβικός κ.λπ.
Ας τολμήσουμε να κοιτάξουμε και τα δικά μας λάθη. Αν το κάναμε αυτό με ειλικρίνεια, τότε δεν θα τολμούσαμε να μιλήσουμε για τους άλλους ανθρώπους. Δεν είναι τυχαίο που όλοι μας νομίζουμε ότι είμαστε καλοί άνθρωποι με καλή καρδιά.
“Υποκριτή! Βγάλε πρώτα από το μάτι σου το δοκάρι, και τότε θα δεις καθαρά και θα μπορέσεις να βγάλεις το σκουπιδάκι από το μάτι του αδερφού σου”
Κατά Ματθαίον 7:5
Όλοι μας έχουμε ελαττώματα και κάνουμε λάθη. Όλοι παραφερόμαστε καθημερινά. Αν έχουμε ταπείνωση, μετανοούμε για αυτά, ζητάμε συγχώρεση και αγωνιζόμαστε για να γίνουμε καλύτεροι.
Χωρίς ταπείνωση, εθελοτυφλούμε στα λάθη μας και κοιτάμε μόνο τα σφάλματα των άλλων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, χωρίς την μετάνοια ως μέρος της ζωής μας, δεν μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι αφού δεν αναγνωρίζουμε τα ελαττώματά μας ώστε να προσπαθήσουμε να τα διορθώσουμε.
Εδώ βέβαια οφείλουμε να βάλουμε ένα σημαντικό αστερίσκο που αναφέρθηκε και παραπάνω: πρέπει να εντοπίζουμε λανθασμένες ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ.
Το να πεις ψέματα είναι λάθος και οφείλω να το κρίνω. Δεν θα σε πω ψεύτη όμως.
Η παράνοια πλέον είναι ότι λέμε να μην κρίνουμε καθόλου τις πράξεις των άλλων ό,τι κι αν κάνουν, ειδικά αν αφορά τη σεξουαλική τους ζωή.
Τέτοιες απόψεις ακούμε (ή λέμε) συχνά πλέον στο πλαίσιο της καινούριας «θρησκείας» της σεξουαλικής απελευθέρωσης. Σύμφωνα με αυτή, οποιοδήποτε σεξουαλικό ένστικτο/τάση/συμπεριφορά, όχι μόνο δεν πρέπει να κρίνεται από τους άλλους, αλλά πρέπει να γιορτάζεται (βλ. pride, coming out κ.λπ).
Οι πράξεις των άλλων παρόλα αυτά ΟΦΕΙΛΟΥΝ να τίθενται υπό κρίση. Υπάρχουν σωστές και λανθασμένες συμπεριφορές.
Στην παραπάνω ιστορία με τον Χριστό, αφού έφυγαν οι διώκτες της γυναίκας, εκείνος την πλησίασε και της είπε: «Ούτε εγώ σε κατακρίνω, πήγαινε τώρα και μην αμαρτάνεις άλλο».
Δεν κατέκρινε το πρόσωπο της γυναίκας, αλλά της είπε να μην πέφτει άλλο στην αμαρτία της μοιχείας, κατακρίνοντας την πράξη της.
Αυτή τη λεπτή γραμμή πρέπει να προσέχουμε κι εμείς.
«(Ας γίνουμε) σαν εκείνον που είδε τον αδερφό του να αμαρτάνει και στενάζοντας βαθιά είπε: “Αλλοίμονό μου, γιατί σήμερα πέφτει αυτός, οπωσδήποτε αύριο θα πέσω εγώ”. Βλέπεις με ποιον τρόπο επιδιώκει τη σωτηρία του, πως προετοιμάζει τη ψυχή του; Πως κατάφερε να ξεφύγει αμέσως από την κατάκριση του αδερφού του; Γιατί λέγοντας ότι: “Οπωσδήποτε θα αμαρτήσω και εγώ αύριο”, έδωσε την ευκαιρία στον εαυτό του ν’ ανησυχήσει και να φροντίσει για τις αμαρτίες που επρόκειται δήθεν να κάνει. Και με αυτόν τον τρόπο ξέφυγε την κατάκριση του πλησίον». (2)
Να είσαι αυστηρός με τον εαυτό σου και επιεικής με τους άλλους.
-Μάρκος Αυρήλιος
Δεν θα σου άρεσε να χαρακτηρίσουν την προσωπικότητά σου με βάση ενός λάθους που είχες κάνει ή ενός ελαττώματος που προσπαθείς να αντιμετωπίσεις. Γι’ αυτό μην το κάνεις ούτε κι εσύ.
Παραπομπές:
- Κατά Ιωάννην 8:7
- “Αββά Δωροθέου Έργα Ασκητικά”, Στ’ Διδασκαλία, εκδόσεις “Ετοιμασία”
