Πρόταση: Η ανάγνωση του κειμένου να γίνει με τη μουσική συνοδεία του παρακάτω κομματιού:

Σε όλους αρέσει μία καλή παρέα. Η συντροφιά, είτε με τη μορφή ενός καλού φίλου είτε ενός ερωτικού συντρόφου, είναι κάτι το οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι ψάχνουν με αγωνία να αποκτήσουν.

Και αυτό είναι πλήρως λογικό και κατανοητό. Ο άνθρωπος από τα προϊστορικά χρόνια συνειδητοποίησε ότι η διαμόρφωση κοινωνιών και η συνεργασία με τους άλλους είναι η καλύτερη δυνατή επιλογή για την επιβίωση και εξέλιξη.

Πράγματι, κανείς δεν αμφιβάλλει ότι χωρίς την επι-κοινωνία , η ανθρωπότητα δεν θα είχε προοδεύσει στο βαθμό που βιώνουμε σήμερα. Εξάλλου, η πλέον σημαντική ανάγκη για συνέχιση του είδους μέσω της αναπαραγωγής απαιτεί δύο ανθρώπους και όχι έναν μόνο του.

Σε πιο προσωπικό επίπεδο, δεν είναι τυχαίο που μόλις μας συμβεί κάτι καλό ή δούμε κάτι αστείο, θέλουμε αμέσως να το μοιραστούμε με κάποιον κοντινό μας άνθρωπο – να μεταβιβάσουμε τη χαρά. Το ίδιο ισχύει και για τις θλίψεις και τις δυσκολίες που περνάμε. Ο άλλος αποτελεί το στήριγμά μας, την παρηγοριά μας. Και εμείς είμαστε το δικό του στήριγμα, η δικιά του παρηγοριά. Αυτή η ανταλλαγή συναισθημάτων και σκέψεων με τον άλλον είναι από τα σημαντικότερα πράγματα για τη ζωή ενός ανθρώπου. Χωρίς αυτό, το ανυπόφορο (και παράλογο για πολλούς) της ύπαρξης, οι δυσκολίες και η απόγνωση θα είχαν συνθλίψει ακόμα και τον πιο ψυχικά ισχυρό.

Εύκολα συμπεραίνουμε, ότι η μοναξιά, το αντίθετο δηλαδή της παρέας, της συντροφικότητας, της φιλίας, είναι μία κατάσταση απεχθής για τον άνθρωπο, αφού του στερεί την πολυπόθητη κοινωνία με τον άλλον.

Όντως, όπως η επιστήμη της ψυχολογίας ορίζει τη μοναξιά, αυτή είναι «η αντίληψη που έχει το άτομο να αισθάνεται απομονωμένο τόσο από άλλους ανθρώπους, όσο και από τον κοινωνικό του περίγυρο».

Εδώ, όμως, πρέπει να κάνουμε μία σημαντική διάκριση μεταξύ των εννοιών «μοναξιά» και «μοναχικότητα».  Η μοναχικότητα είναι μια κατάσταση που επιδιώκει ο άνθρωπος, αφιερώνοντας χρόνο στον εαυτό του, μακριά από τους άλλους, με στόχο την ψυχική και πνευματική ανάπτυξη.

Καταλαβαίνουμε την τεράστια διαφορά μεταξύ των δύο εννοιών.

Παρόλα αυτά, στους περισσότερους από εμάς δεν αρέσει να περνάμε χρόνο μόνοι, ειδικά όταν είμαστε κλεισμένοι στο σπίτι. Η περίοδος της καραντίνας το απέδειξε με σκληρό τρόπο αυτό, οδηγώντας πολλούς ανθρώπους, ειδικά νέους, στην κατάθλιψη.

Προτού με διαψεύσετε ότι σας αρέσει να περνάτε χρόνο μόνοι κάνοντας binge-watch σειρές στο Netflix, πρέπει να σας πω ότι η μοναχικότητα αφορά κυρίως ψυχαγωγικές δραστηριότητες και είναι κατάσταση που επιδιώκει ο άνθρωπος με σκοπό την ενδοσκόπηση και την απόκτηση αυτογνωσίας. Η παρακολούθηση Netflix με τις ώρες είναι μάλλον στοιχείο οκνηρίας και παραπέμπει περισσότερο στη μοναξιά παρά στη μοναχικότητα. Το ίδιο ισχύει και για τις ατέλειωτες ώρες gaming καθώς και για το σκρολάρισμα στα social media.

«Γιατί οι άνθρωποι συνήθως αποφεύγουν τη μοναχικότητα; Διότι λίγοι είναι εκείνοι που απολαμβάνουν τη συντροφιά με τον εαυτό τους». Ένα quote που μιλάει από μόνο του.

Γιατί άραγε απεχθανόμαστε σε τέτοιο βαθμό να μένουμε μόνοι για μεγάλα διαστήματα;

Το να κάθεσαι με τον εαυτό σου σε αναγκάζει να συζητήσεις μαζί του και να κοιτάξεις κατάματα τα πραγματικά προβλήματα και τις υπαρξιακές ανησυχίες που έχεις. Αυτό είναι κάτι που οι περισσότεροι από εμάς δεν θέλουμε. Δεν μας αρέσει να βλέπουμε το κακό στον εαυτό μας, τις αδυναμίες, τα ελαττώματα, τα λάθη μας αλλά ούτε και τα ανεξιχνίαστα ζητήματα της ζωής μας.

Έτσι, αναλωνόμαστε στην παρέα με άλλους ανθρώπους, στη διαρκή αλληλεπίδραση με φίλους, στους καφέδες και τα ποτά με τις ώρες.

Ιδιαίτερα αγαπάμε τους φίλους που μας «χαϊδεύουν τα αυτιά». Με αυτούς μας αρέσει να συζητάμε και για τα διάφορα που μας συμβαίνουν, αφού είναι πάντα με το μέρος μας. Άλλα αγαπημένα θέματα συζήτησης τέτοιων επιφανειακών φιλιών: οι άλλοι. Ας σκεφτούμε με πόσους ανθρώπους έχουμε σχεδόν αποκλειστικό θέμα συζήτησης τους άλλους ανθρώπους- κουτσομπολιά και κατάκριση των άλλων με σκοπό να νιώσουμε καλύτερα για τον εαυτό μας. Είναι πολύ εύκολο να σχολιάζεις τα λάθη των άλλων ανθρώπων από έναν ψηλό θρόνο χωρίς να κοιτάς τα δικά σου.

«Αυτοί που δεν μπορούν να μείνουν μόνοι τους, κάνουν συνήθως τη χειρότερη παρέα» – Γκουίνοου Α.

Ενδιαφέρον έχει και το γεγονός ότι οι περισσότεροι νέοι, ξεκινώντας από τα μαθητικά χρόνια, ψάχνουν αγωνιωδώς την αλληλεπίδραση με το άλλο φύλο για να δημιουργήσουν ερωτικές σχέσεις. Αυτό θα μπορούσε να εξηγηθεί εν μέρει από την αδυναμία του νέου να μείνει για κάποιο χρονικό διάστημα «μόνος» (κάτι που απαιτείται για να ολοκληρωθεί και να συνάψει επιτυχημένες σχέσεις) αλλά και από την πεποίθηση ότι μία ερωτική σχέση θα γεμίσει το κενό που νιώθει μέσα του και θα ικανοποιήσει τις άμεσες σωματικές και ψυχικές επιθυμίες του. Χαρακτηριστικά παραδείγματα δείχνουν ανθρώπους που είναι διαρκώς στη ζωή τους σε αλλεπάλληλες ερωτικές σχέσεις αλλά ψυχικά παρουσιάζονται συντετριμμένοι, εξουθενωμένοι, κενοί.

«Οι άντρες που τα καταφέρνουν καλύτερα με τις γυναίκες, είναι οι ίδιοι, που τα καταφέρνουν θαυμάσια και χωρίς αυτές» -Άγνωστος

Περισσότερα για τον νεανικό έρωτα και την υπομονή εδώ.

Πώς μπορούμε να γίνουμε ολοκληρωμένοι άνθρωποι; Σίγουρα ένας βασικός παράγοντας, όπως αναφέρεται στην αρχή του κειμένου, είναι  μέσω της συντροφιάς των άλλων, μέσω της ουσιαστικής φιλίας. Της φιλίας που ελευθερώνει και καθοδηγεί, που είναι διαποτισμένη από αγάπη και απαλλαγμένη από εγωισμό.

Παρόλα αυτά, η φιλία ή μια ερωτική σχέση ΔΕΝ αρκούν για να ολοκληρωθεί ένας άνθρωπος. Εξίσου (αν όχι περισσότερο) σημαντικό για την καλλιέργεια του ανθρώπου είναι η αφιέρωση χρόνου για τον εαυτό του, για ενδοσκόπηση, ανακάλυψη των ελαττωμάτων του, ανάπτυξη της δημιουργικότητάς του, απόκτηση αυτογνωσίας. Αυτά επιτυγχάνονται με δραστηριότητες που προωθούν τη σκέψη, όπως τα ποιοτικά αναγνώσματα, το περπάτημα, η ενασχόληση με τις τέχνες.

Ο άνθρωπος, ειδικά ο νέος, οφείλει από μόνος του να αναλογιστεί τα βασικά ζητήματα της ζωής του. Οι στόχοι για το μέλλον, η κοσμοθεωρία, η αναζήτηση της ύπαρξης του Θεού είναι μερικά από τα θεμελιώδη θέματα που είναι απαραίτητο να έχει σκεφτεί σοβαρά ο νέος για να πορευτεί στη ζωή του. Οι απαντήσεις για αυτά δεν μπορούν να δοθούν από την οικογένεια μας, τους φίλους μας, ούτε από τα βιβλία. Εννοείται ότι οι φίλοι και οι συγγραφείς μας παρέχουν (και πρέπει να το κάνουν) σημαντικές γνώσεις και ρίχνουν φως σε πολλές πτυχές ενός ζητήματος, καθοδηγώντας μας. Όμως, στο ταξίδι της ζωής είμαστε τελικά μοναχικοί οδηγοί και η πορεία που θα ακολουθήσουμε εξαρτάται (κατ’ εξοχήν) από τις δικές μας επιλογές και τις αξίες που θα επιλέξουμε.

Ας έχουμε στο νου μας όλοι τα φοβερά λόγια του αείμνηστου Φραντς Κάφκα:

«Δεν είναι ανάγκη να βγεις από το σπίτι. Μείνε στο τραπέζι σου και αφουγκράσου. Ή μην αφουγκράζεσαι, περίμενε μόνο. Ή μην περιμένεις, κάθισε εντελώς ήσυχος και μόνος. Ο κόσμος θα σου προσφερθεί για αποκάλυψη, δεν μπορεί να κάνει αλλιώς, εκστατικός θα κουλουριαστεί μπροστά σου».