Οι συστάσεις με το περιβόητο ChatGPT είναι πλέον περιττές. Από το Νοέμβριο του 2022 που κυκλοφόρησε από την OpenAI τράβηξε γρήγορα την προσοχή, απαριθμώντας 100.000.000 χρήστες μέσα στους πρώτους 2 μήνες. Έκτοτε ο αριθμός των χρηστών αυξάνεται εκθετικά, όπως επίσης και οι δυνατότητες που προσφέρει κάθε νέα έκδοση του GPT.

Δεν πρόκειται απλά για μια ακόμη τεχνολογική εφεύρεση αλλά για μια επερχόμενη τεχνολογική επανάσταση. Αυτά τα νέα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, τα οποία συγκεντρώνουν σχεδόν κάθε ευρεσιτεχνία που έχουν στη φαρέτρα τους οι ερευνητές του κλάδου, κάνουν πράγματα που δεν είχαμε φανταστεί.

Από επιτομές λογοτεχνικών βιβλίων σε 400 λέξεις, μέχρι πολυσέλιδα ακαδημαϊκά reports. Από στατικά οικονομικά στοιχεία, μέχρι επενδυτικές συμβουλές μετοχικού κεφαλαίου για το χρηματιστήριο. Από προσωποποιημένες προτάσεις για μουσική, μέχρι αυτοσχέδιες συνθέσεις συμφωνικών έργων.

«Κάθε αρκετά προηγμένη τεχνολογία γίνεται συνώνυμο της μαγείας».

– Arthur C. Clarke (συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας)

Αυτό που το κάνει να φαντάζει σαν ένας ιδιοφυής «εγκέφαλος» είναι ότι σε αντίθεση με τις ήδη υπάρχουσες μηχανές αναζήτησης, οι οποίες αντλούν έτοιμες απαντήσεις από το web, το ChatGPT ήδη έχει εκπαιδευτεί με όλη τη διαθέσιμη γνώση του διαδικτύου, ώστε να είναι σε θέση να μαντεύει και να συμπληρώνει τις επόμενες λέξεις που σχετίζονται με μια πρόταση. Με αυτό τον τρόπο οι απαντήσεις που συνθέτει είναι προσαρμοσμένες στην εκάστοτε ερώτηση, προσομοιάζοντας αρκετά σε έναν ανθρώπινο διάλογο.

Ωστόσο, εργαλείο της τεχνητής νοημοσύνης δεν αποτελεί μόνο το ChatGPT. Τελευταία η χρήση ΑΙ εργαλείων προς την επίλυση φαινομενικά άλυτων προβλημάτων είναι όλο και πιο συχνή. Ένα παράδειγμα που πολλοί αγνοούν είναι αυτό της AlphaFord, που έλυσε μια από τις μεγαλύτερες σπαζοκεφαλιές της Βιολογίας. Πρόκειται για ένα σύστημα πρόβλεψης των πρωτεϊνικών δομών που χαρακτηρίσθηκε ορόσημο από τον επιστημονικό κόσμο και θα βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση διαφόρων ασθενειών και στην επιτάχυνση της ανάπτυξης νέων φαρμάκων.

Βέβαια όπως κάθε νόμισμα έτσι και αυτό έχει δύο όψεις.

Αλίμονο αν εξέλειπαν οι αντιδράσεις και οι φόβοι σχετικά με τη σκοτεινή πλευρά αυτής της νέας τεχνολογίας και το ερώτημα κατά πόσο απειλεί την ανθρωπότητα.

«Αν ανησυχείτε ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μεταμορφώσει τη δουλειά σας, θα αναμιχθεί στην καθημερινότητά σας ή θα οδηγήσει σε πολέμους με θανατηφόρα αυτόνομα συστήματα, έχετε αργήσει – καθώς αυτά έχουν ήδη συμβεί.»

Εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης υπήρχαν και χρησιμοποιούνταν πολύ πριν το μοντέλο GTP (από τις διαφημίσεις που πετάγονταν στα social media, μέχρι το Face ID για να ξεκλειδώσουμε το κινητό μας). Αυτό που δεν υπήρχε είναι ένα ψηφιακό περιβάλλον εργασίας προσβάσιμο για ευρεία χρήση.

Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής διότι ένα παντοδύναμο όπλο περνάει από τα χέρια των επιστημών σε οποιονδήποτε έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο.

Πόσο επικίνδυνη μπορεί να είναι αυτή η τεχνολογία σε έναν κόσμο όπου το ευρύ κοινό δεν έχει τις απαραίτητες ψηφιακές γνώσεις για την χρησιμοποιήσει ορθά;

Δεδομένου ότι η πηγή πληροφόρησης του ChatGPT είναι το διαδίκτυο, στο οποίο ο καθένας ανεβάζει ό,τι θέλει, πιθανόν να μιλάμε σε λίγα χρόνια για το πιο ισχυρό όπλο παραπληροφόρησης.

Πάντως το κατά πόσο θα πρέπει να επιτραπεί η χρήση του ChatGPT και κατ’ επέκταση των εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης, πρόκειται περί ψευδοδιλλήματος. Η τεχνητή νοημοσύνη θα επικρατήσει είτε το θέλουμε είτε όχι, και θα αλλάξει τα πάντα σχετικά με τον τρόπο που κάνουμε οτιδήποτε. Η επικοινωνία, η εργασία, η υγεία, αλλά και ολόκληρες βιομηχανίες πρόκειται να αναπροσανατολιστούν γύρω από αυτή τη τεχνολογία.

Επομένως μια ενστικτώδης απόρριψη κάθε αντίστοιχου ΑΙ εργαλείου, θα ήταν κοινώς μια τρύπα στο νερό. Ναι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αποβεί επικίνδυνη. Η λύση όμως δεν είναι η κατάργησή της, αλλά η συνετή χρήση της.

Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να λειτουργήσει είτε ως εργαλείο είτε ως όπλο. Όπως και μια ανάλογα κοσμοϊστορική ανακάλυψη του ανθρώπου, η πυρηνική ενέργεια, που μπορούσε να φωτίσει ολόκληρη τη χώρα ή να καταστρέψει ολόκληρο τον πλανήτη.

Σίγουρα η εξάπλωση της τεχνητής νοημοσύνης στη ζωή μας εγείρει πολλούς κινδύνους. Από την κοινωνική χειραγώγηση και αεργία μέχρι την ανάπτυξη αυτόνομων όπλων που μπορούν να λάβουν αποφάσεις σχετικά με το πότε και σε ποιον θα επιτεθούν χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.

Ακόμη και αν σήμερα οι δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης είναι πεπερασμένες και τα αποτελέσματά της πολλές φορές ανακριβή, η τελειοποίησή της είναι θέμα χρόνου.

Όσο για την ανησυχία των περισσοτέρων κατά πόσο μηχανές ΑΙ θα αντικαταστήσουν θέσεις εργασίας; Μάλλον είναι μονόδρομος. Έχουμε ξαναβρεθεί στο ίδιο σημείο πολλές φορές στο παρελθόν. Όπως και σε κάθε τεχνολογική αλλαγή κάποια επαγγέλματα εξαφανίζονται και κάποια νέα δημιουργούνται. Η εφεύρεση της φωτογραφίας παραγκώνισε το επάγγελμα του ζωγράφου. Η εφεύρεση των μηχανών οδήγησε στην απόλυση πολλών εργαζομένων σε βιομηχανίες. Μόνο που εν προκειμένω, αντί να αντικαθίστανται θέσεις με χειρωνακτικές και διεκπεραιωτικές εργασίες, θα βλέπουμε ΑΙ συστήματα να αναλαμβάνουν θέσεις που απαιτούν γνώσεις και δημιουργικότητα.

Πού θα καταλήξει όλο αυτό; Είμαστε έτοιμοι γι’ αυτό που έρχεται; Φαίνεται πως όχι.

Το μόνο σίγουρο είναι πως η κινδυνολογία ποτέ δεν βοήθησε. Δεδομένου ότι μιλάμε για ένα αγαθό που υπάρχει στα χέρια πολυεθνικών, αυτή η τεχνολογία θα κινείται ανεξέλεγκτα μέχρι να νικήσει ο πλουσιότερος. Προφανώς χρειαζόμαστε μηχανισμούς ελέγχου, που θα ελέγχουν την αξιοπιστία και την εγκυρότητα των πληροφοριών και θα ακολουθούν κώδικες ηθικής με σκοπό το ΑΙ να χρησιμοποιείται ως εργαλείο του ανθρώπου και όχι το αντίθετο.

 Ας μην ξεχνάμε ότι το ανθρώπινο μυαλό είναι η πιο ισχυρή μηχανή. Η τεχνητή νοημοσύνη διαφέρει πολύ από την ανθρώπινη. Πρόκειται περισσότερο για μια διαδικασία μηχανικής μάθησης παρά για νοημοσύνη.

The question of whether a computer can think is no more interesting than the question of whether a submarine can swim.

-Edsger Dijkstra

Mε πληροφορίες από CNBC, Wall Street Journal, THE NEW YORK TIMES, Καθημερινή